Φόρουμ
Είναι γεγονός πως η θρησκευτική εκπαίδευση αποτελεί ένα από τα πιο πολυσυζητημένα ζητήματα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής όχι μόνο σε ελληνικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το έχει η ιστορία του λαού μας συχνά να συμφωνούμε διαφωνούντες ή να διαφωνούμε συμφωνούντες, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να βγάλουμε άκρη. Και έτσι αναλισκόμαστε σε συζητήσεις, συνέδρια, επιτροπές και γνωματεύσεις που σχεδόν ποτέ δεν καταλήγουν σε κάποιο αποτέλεσμα και έτσι στο τέλος αυτός που θέλει να κάνει το δικό του (το κράτος στην προκειμένη περίπτωση), περνά την θέση του ενω εμείς ακόμη συζητάμε.
Η θρησκευτική εκπαίδευση στηρίζεται σε τρεις κύριους πυλώνες, οικογένεια, θρησκεία και Κράτος.
Πολλά έχουν γραφεί και ακόμη περισσότερα έχουν ειπωθεί τον τελευταίο καιρό σχετικά με την διδασκαλία των Θρησκευτικών στα σχολεία. Κι ετσι παρακολουθουμε όλοι την «κόντρα» για το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία, αν θα είναι ομολογιακού χαρακτήρα ή θα έχει θρησκειολογικό περιεχόμενο, ποιοι θα το παρακολουθούν, ποιοι θα απαλλάσσονται κλπ
Στον διάλογο αυτό ως παρατηρητές βλέπουμε να έχουν εμπλακεί η Εκκλησία, τα διάφορα Σωματεία, Σύλλογοι Θεολόγων και ακαδημαϊκοί δάσκαλοι, επιστήμονες ειδικοί και μη ειδικοί, Μοναχοί και Αγιορείτες Πατέρες, που άφησαν προς στιγμή την μοναχική τους γαλήνη και ενεπλάκησαν στα κοινά του βιου μας. Ετσι βλέπουμε, άλλοτε κατευναστικά, άλλοτε πυροδοτικά πότε προσπαθώντας να αφυπνίσουν και πότε αμφισβητώντας την ορθοδοξία των «αντιφρονούντων», λόγους και αντίλογους από κάθε ενδιαφερόμενο και μη.
Η σωτηρία των ανθρώπων και της νεολαίας μας δεν ανήκει όμως στην σφαίρα των αρμοδιοτήτων μας αλλά μόνο στο χέρι του Θεού.
Ψάχνοντας να βρούμε για ποιο άλλο μάθημα συνέβη κάτι αντίστοιχο στο παρελθόν από συλλόγους, φορείς οργανώσεις διαπιστώνει κανείς ότι ούτε για την φυσική ουτε τα μαθηματικά ή καποιο άλλο μάθημα εχει συμβεί κατι ανάλογο. Η μονη αντίδραση που εχει καταγραφεί κατά καιρούς είναι για το μάθημα των αρχαίων και αυτό όχι από τις Φιλοσοφικές σχολές και τους φιλολόγους.... Βεβαίως υπάρχουν περιπτώσεις οπου οι αντιδράσεις μας οφείλουν να είναι δυναμικές και αναγκαίες οπως για παράδειγμα στην περίπτωση των ιστορικών ανακριβιών της κ. Ρεπούση σχετικά με την αλήθεια στην Σμύρνη, γιατί την ιστορία μας την διαφυλλάσουμε και την διασώζουμε εμείς, ενώ την Εκκλησία ο Θεός.
Και ψάχνοντας να βρούμε φταίχτες και θύτες στο θέμα αυτό αναρωτιόμαστε τι μερίδιο ευθύνης εχουμε εμείς; Η οικογένεια; Οι εκπαιδευτικοί; Η κοινωνία;
Ασφαλώς το Υπουργείο Παιδείας θεωρεί οτι ειναι το μόνο αρμόδιο για την μόρφωση των παιδιών.
Και ποιος είναι αρμόδιος για την κατήχηση και την κατά Χριστόν αγωγή του λαού;
Η Εκκλησία θα απαντήσουμε.
Ας αναλάβουμε λοιπόν ο καθένας τις ευθύνες του απέναντι στο Θεό και τους ανθρώπους.
Γιατί λοιπόν ζητάμε από ενα κράτος άσχετο και θρησκευτικά άχρωμο να διδάξει στα παιδιά μας αυτό που λογικά θα έπρεπε να κάνουμε εμεις;
Μήπως από ραθυμία πετάμε το μπαλάκι στα γραφεία του υπουργείου;
Και ενώ με περισσή ευκολία μαθαίνουμε 3 και 4 ξένες γλώσσες και στέλνουμε τα παιδιά μας από την μία ακρη, στην αλλη για να μαθουν αγγλικά γαλλικά γερμανικά και ό,τι αλλο, η ραθυμία και η απαιδευσιά μας θεωρεί δύσκολο να κανουμε το ανάλογο σε θεματα κατήχησης ή σε θέματα εκμάθησης της αρχαίας γλώσσας μας που θα βοηθούσε στην κατανόηση του πλούτου της ορθόδοξης λατρείας μας.
Και ενώ το κράτος ολιγωρεί και αθεϊζει εμείς υπερθεματίζουμε υπέρ του αν το μάθημα των θρησκευτικών πρέπει να είναι ομολογιακού ή θρησκειολογικού χαρακτήρα.
Αλήθεια εχει αναρωτηθεί ποτέ κανείς ποιος δάσκαλος και ποιος καθηγητής θα διδάξει ενα τέτοιο μάθημα; Και με ποιες προϋποθέσεις; Εχει τις απαραίτητες γνώσεις ή ακόμη εχει την όρεξη να κάνει τον κατηχητή στο δημοτικό ή το γυμνάσιο; Ειναι γνωστό ότι τα θρησκευτικά στο δημοτικό διδάσκονται από τον δάσκαλο, ο οποιος πολλές φορές εχει προβληματική ή και καμμία σχέση με την εκκλησία.
Και στα γυμνάσια ή στα λύκεια οι απόφοιτοι των Θεολογικών σχολών εχουν την δυνατότητα να εμφανιστούν ως ομολογητές στα σχολεία;
Ας σκεφτούμε για λίγο πως εισέρχονται οι μαθητές της Γ λυκείου στα πανεπιστήμια. Και όσοι απο αυτούς εγγράφονται πόσο αγαπούν αυτό που διδάσκονται; Με πόση διαθεση και ενδιαφερον ερχονται στα φοιτητικά εδρανα για να παρακολουθήσουν; Ας μην έχουμε ως δεδομένο ότι οι θεολογικές σχολές βγάζουν Χρυσόστομους και Παλαμάδες έτοιμους να μεταδώσουν και να θυσιαστούν για την πίστη. Βεβαίως υπάρχουν και οι κληρικοί φοιτητές αλλά πόσοι είναι αυτοί και πόσοι απο αυτούς καταλήγουν στα σχολεία για να διδάξουν;
Κανείς δεν λέει να μην κάνουμε πόλεμο όταν θίγονται τα ιερά και τα όσια, αλλά χρειάζεται και ετοιμοπόλεμος στρατός γιαυτό.
Και αν το μαθημα παρει την διάσταση της θρησκειολογίας μήπως λόγω της ενεπαρκούς επιστημονικής μας κατάρτισης ανοίξουμε την πόρτα σε ιμάμηδες, μάρτυρες του ιεχωβά ή πάστορες να αναλάβουν την διδασκαλία της πίστης τους ακόμη και σε 1,2 ή 3 μαθητές του σχολείου; Θα δώσουμε έτσι βήμα σε έναν επικοινωνιακό πάστορα να προσφέρει «φύκια για μεταξωτες κορδέλες» στα πλαίσια της επικοινωνιακής του πολιτικής.
Χρέος λοιπόν έχουμε όλοι απέναντι στα παιδιά μας, η Εκκλησία, η ενορία, η οικογένεια. Πρεπει εμείς πρώτοι απο όλους να μορφώσουμε τον Χριστό στις καρδιές τους, γιατί σε εμάς πέφτει το βάρος, ιδίως σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς να κατηχήσουμε και να μυσταγωγήσουμε. Κανένα πρόγραμμα του υπουργείου δεν μπορεί να μπει ανάμεσα σε μας και τα παιδιά μας. Οταν η αγάπη μπει ανάμεσα στον γονέα και το παιδί, τον κατηχητή και τον κατηχούμενο, το δάσκαλο και τον μαθητή, κανενας δεν μπορεί να μας εμποδίσει να μιλήσουμε για τον Θεό.
Εμείς θα δώσουμε λόγο και όχι ο Υπουργός!
Αλλωστε η ιστορία της πατρίδας εχει δείξει ότι και σε δύσκολους καιρούς, όπου η πατρίδα μας ήταν υπόδουλη σε διάφορες δυνάμεις, οι παππούδες μας δεν εχασαν την πίστη τους! Ισα ίσα την δυνάμωσαν και την μετέδωσαν με όσα μέτρα, όσους τρόπους και όση δύναμη είχαν.
Πηγές: Πρακτικά συνεδρίου της Θεολογικής του ΑΠΘ για το μάθημα των θρησκευτικών.
Το μάθημα των θρησκευτικών του Τρ. Τσομπάνη Λέκτορα Θεολογικής ΑΠΘ
Το Μάθημα των Θρησκευτικών σήμερα και αύριο. Μία άποψη με κριτήριο την παιδαγωγική και διδακτική του μαθήματος. Του Μάριου Κουκουνάρα-Λιάγκη Λέκτορας Διδακτικής Θρησκευτικών τμ.Θεολογίας ΕΚΠΑ
Το έχει η ιστορία του λαού μας συχνά να συμφωνούμε διαφωνούντες ή να διαφωνούμε συμφωνούντες, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να βγάλουμε άκρη. Και έτσι αναλισκόμαστε σε συζητήσεις, συνέδρια, επιτροπές και γνωματεύσεις που σχεδόν ποτέ δεν καταλήγουν σε κάποιο αποτέλεσμα και έτσι στο τέλος αυτός που θέλει να κάνει το δικό του (το κράτος στην προκειμένη περίπτωση), περνά την θέση του ενω εμείς ακόμη συζητάμε.
Η θρησκευτική εκπαίδευση στηρίζεται σε τρεις κύριους πυλώνες, οικογένεια, θρησκεία και Κράτος.
Πολλά έχουν γραφεί και ακόμη περισσότερα έχουν ειπωθεί τον τελευταίο καιρό σχετικά με την διδασκαλία των Θρησκευτικών στα σχολεία. Κι ετσι παρακολουθουμε όλοι την «κόντρα» για το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία, αν θα είναι ομολογιακού χαρακτήρα ή θα έχει θρησκειολογικό περιεχόμενο, ποιοι θα το παρακολουθούν, ποιοι θα απαλλάσσονται κλπ
Στον διάλογο αυτό ως παρατηρητές βλέπουμε να έχουν εμπλακεί η Εκκλησία, τα διάφορα Σωματεία, Σύλλογοι Θεολόγων και ακαδημαϊκοί δάσκαλοι, επιστήμονες ειδικοί και μη ειδικοί, Μοναχοί και Αγιορείτες Πατέρες, που άφησαν προς στιγμή την μοναχική τους γαλήνη και ενεπλάκησαν στα κοινά του βιου μας. Ετσι βλέπουμε, άλλοτε κατευναστικά, άλλοτε πυροδοτικά πότε προσπαθώντας να αφυπνίσουν και πότε αμφισβητώντας την ορθοδοξία των «αντιφρονούντων», λόγους και αντίλογους από κάθε ενδιαφερόμενο και μη.
Η σωτηρία των ανθρώπων και της νεολαίας μας δεν ανήκει όμως στην σφαίρα των αρμοδιοτήτων μας αλλά μόνο στο χέρι του Θεού.
Ψάχνοντας να βρούμε για ποιο άλλο μάθημα συνέβη κάτι αντίστοιχο στο παρελθόν από συλλόγους, φορείς οργανώσεις διαπιστώνει κανείς ότι ούτε για την φυσική ουτε τα μαθηματικά ή καποιο άλλο μάθημα εχει συμβεί κατι ανάλογο. Η μονη αντίδραση που εχει καταγραφεί κατά καιρούς είναι για το μάθημα των αρχαίων και αυτό όχι από τις Φιλοσοφικές σχολές και τους φιλολόγους.... Βεβαίως υπάρχουν περιπτώσεις οπου οι αντιδράσεις μας οφείλουν να είναι δυναμικές και αναγκαίες οπως για παράδειγμα στην περίπτωση των ιστορικών ανακριβιών της κ. Ρεπούση σχετικά με την αλήθεια στην Σμύρνη, γιατί την ιστορία μας την διαφυλλάσουμε και την διασώζουμε εμείς, ενώ την Εκκλησία ο Θεός.
Και ψάχνοντας να βρούμε φταίχτες και θύτες στο θέμα αυτό αναρωτιόμαστε τι μερίδιο ευθύνης εχουμε εμείς; Η οικογένεια; Οι εκπαιδευτικοί; Η κοινωνία;
Ασφαλώς το Υπουργείο Παιδείας θεωρεί οτι ειναι το μόνο αρμόδιο για την μόρφωση των παιδιών.
Και ποιος είναι αρμόδιος για την κατήχηση και την κατά Χριστόν αγωγή του λαού;
Η Εκκλησία θα απαντήσουμε.
Ας αναλάβουμε λοιπόν ο καθένας τις ευθύνες του απέναντι στο Θεό και τους ανθρώπους.
Γιατί λοιπόν ζητάμε από ενα κράτος άσχετο και θρησκευτικά άχρωμο να διδάξει στα παιδιά μας αυτό που λογικά θα έπρεπε να κάνουμε εμεις;
Μήπως από ραθυμία πετάμε το μπαλάκι στα γραφεία του υπουργείου;
Και ενώ με περισσή ευκολία μαθαίνουμε 3 και 4 ξένες γλώσσες και στέλνουμε τα παιδιά μας από την μία ακρη, στην αλλη για να μαθουν αγγλικά γαλλικά γερμανικά και ό,τι αλλο, η ραθυμία και η απαιδευσιά μας θεωρεί δύσκολο να κανουμε το ανάλογο σε θεματα κατήχησης ή σε θέματα εκμάθησης της αρχαίας γλώσσας μας που θα βοηθούσε στην κατανόηση του πλούτου της ορθόδοξης λατρείας μας.
Και ενώ το κράτος ολιγωρεί και αθεϊζει εμείς υπερθεματίζουμε υπέρ του αν το μάθημα των θρησκευτικών πρέπει να είναι ομολογιακού ή θρησκειολογικού χαρακτήρα.
Αλήθεια εχει αναρωτηθεί ποτέ κανείς ποιος δάσκαλος και ποιος καθηγητής θα διδάξει ενα τέτοιο μάθημα; Και με ποιες προϋποθέσεις; Εχει τις απαραίτητες γνώσεις ή ακόμη εχει την όρεξη να κάνει τον κατηχητή στο δημοτικό ή το γυμνάσιο; Ειναι γνωστό ότι τα θρησκευτικά στο δημοτικό διδάσκονται από τον δάσκαλο, ο οποιος πολλές φορές εχει προβληματική ή και καμμία σχέση με την εκκλησία.
Και στα γυμνάσια ή στα λύκεια οι απόφοιτοι των Θεολογικών σχολών εχουν την δυνατότητα να εμφανιστούν ως ομολογητές στα σχολεία;
Ας σκεφτούμε για λίγο πως εισέρχονται οι μαθητές της Γ λυκείου στα πανεπιστήμια. Και όσοι απο αυτούς εγγράφονται πόσο αγαπούν αυτό που διδάσκονται; Με πόση διαθεση και ενδιαφερον ερχονται στα φοιτητικά εδρανα για να παρακολουθήσουν; Ας μην έχουμε ως δεδομένο ότι οι θεολογικές σχολές βγάζουν Χρυσόστομους και Παλαμάδες έτοιμους να μεταδώσουν και να θυσιαστούν για την πίστη. Βεβαίως υπάρχουν και οι κληρικοί φοιτητές αλλά πόσοι είναι αυτοί και πόσοι απο αυτούς καταλήγουν στα σχολεία για να διδάξουν;
Κανείς δεν λέει να μην κάνουμε πόλεμο όταν θίγονται τα ιερά και τα όσια, αλλά χρειάζεται και ετοιμοπόλεμος στρατός γιαυτό.
Και αν το μαθημα παρει την διάσταση της θρησκειολογίας μήπως λόγω της ενεπαρκούς επιστημονικής μας κατάρτισης ανοίξουμε την πόρτα σε ιμάμηδες, μάρτυρες του ιεχωβά ή πάστορες να αναλάβουν την διδασκαλία της πίστης τους ακόμη και σε 1,2 ή 3 μαθητές του σχολείου; Θα δώσουμε έτσι βήμα σε έναν επικοινωνιακό πάστορα να προσφέρει «φύκια για μεταξωτες κορδέλες» στα πλαίσια της επικοινωνιακής του πολιτικής.
Χρέος λοιπόν έχουμε όλοι απέναντι στα παιδιά μας, η Εκκλησία, η ενορία, η οικογένεια. Πρεπει εμείς πρώτοι απο όλους να μορφώσουμε τον Χριστό στις καρδιές τους, γιατί σε εμάς πέφτει το βάρος, ιδίως σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς να κατηχήσουμε και να μυσταγωγήσουμε. Κανένα πρόγραμμα του υπουργείου δεν μπορεί να μπει ανάμεσα σε μας και τα παιδιά μας. Οταν η αγάπη μπει ανάμεσα στον γονέα και το παιδί, τον κατηχητή και τον κατηχούμενο, το δάσκαλο και τον μαθητή, κανενας δεν μπορεί να μας εμποδίσει να μιλήσουμε για τον Θεό.
Εμείς θα δώσουμε λόγο και όχι ο Υπουργός!
Αλλωστε η ιστορία της πατρίδας εχει δείξει ότι και σε δύσκολους καιρούς, όπου η πατρίδα μας ήταν υπόδουλη σε διάφορες δυνάμεις, οι παππούδες μας δεν εχασαν την πίστη τους! Ισα ίσα την δυνάμωσαν και την μετέδωσαν με όσα μέτρα, όσους τρόπους και όση δύναμη είχαν.
Πηγές: Πρακτικά συνεδρίου της Θεολογικής του ΑΠΘ για το μάθημα των θρησκευτικών.
Το μάθημα των θρησκευτικών του Τρ. Τσομπάνη Λέκτορα Θεολογικής ΑΠΘ
Το Μάθημα των Θρησκευτικών σήμερα και αύριο. Μία άποψη με κριτήριο την παιδαγωγική και διδακτική του μαθήματος. Του Μάριου Κουκουνάρα-Λιάγκη Λέκτορας Διδακτικής Θρησκευτικών τμ.Θεολογίας ΕΚΠΑ